Ateşle ilgili doğru bilinen yanlışlara dikkat

Eskişehir Özel Ümit Batıkent Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Nurcan Bayçora, çocuklarda ve bebeklerde sıkça rastlanan ateş ve havale sorununa ilişkin ailelere önemli uyarı ve önerilerde bulundu.

Ateşin bir hastalık değil vücudun verdiği fizyolojik bir yanıt olduğunun altını çizerek açıklamasına başlayan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Nurcan Bayçora, vücut sıcaklığının ölçüldüğü yere göre normal vücut sıcaklığı ve ateş sınırının değişkenlik gösterdiğini belirtti. Bayçora “Kabaca 36,5-37,5 derece arası ölçümlerin normal kabul edilir. Ölçüm yerine göre baktığımızda “koltuk altı ölçümlerde 37,5 derece ve üzeri; makattan, kulaktan ve alından ölçümlerde ise 37,9 derece ve üzerindeki vücut sıcaklıkları ateş olarak değerlendirilmektedir” dedi.

En güvenilir ateş ölçüm bölgesi

Ateş ölçümü için dijital ateş ölçer, kulak içi ateş ölçer ve alından ölçüm için temassız ateş ölçerler bulunduğunu belirten Bayçora dijital ateş ölçerler ile koltuk altı, ağız içi ve makattan ölçüm yapılabildiğini kaydetti. Ateş ölçümünde kullanılan yöntem ve ateş ölçerlerin her birinin avantaj ve dezavantajı olduğunu belirten Bayçora, konuya şu şekilde açıklık getirdi:

“Kısaca ateş ölçüm yöntemlerine bakacak olursak; Makattan ateş ölçümü vücut sıcaklığını en iyi ölçen yöntemdir, ancak ağrıya neden olabilir, hijyenik değildir, ölçüm uzun süre gerektirir. Ağızdan ölçüm ortam sıcaklığından etkilenmez, ancak uzun süre gerektirir, 5 yaş altında kullanılması önerilmez. Koltuk altı ölçüm uygulaması kolay, ancak yine uygulaması uzun sürer, ateş ölçer yerinden kayarsa veya terlemeye bağlı normalden düşük ölçümler yapabilir. Kulaktan ölçüm uygulaması kolaydır, küçük çocuklarda dış kulak yolu yapısı nedeni ile hatalı ölçüm yapabilir. Alından temassız ateş ölçerler ile yapılan ölçüm uygulaması kolay ve kısa sürede sonuç verir, ortam ısısından etkilendiği için güvenirliliği daha düşüktür.”

Hangi yaş için hangi yöntem?

Çocuk ve bebeklerde yaşlara göre de ateş ölçüm önerileri sunan Bayçora şunları söyledi:

“Yenidoğan döneminde koltuk altından ölçüm yapılmalı. 1-3 ay arası koltuk altı veya temassız alından ölçüm yapılabilir. Doğumdan 3 aya kadar sizi rahatsız etmeyecekse en doğru sonuç için makattan ölçüm yapılabilir. 3-6 ay arası koltuk altı ölçüm 1.tercihim, temassız ölçüm de yapılabilir, yine sizi rahatsız etmiyorsa en doğru sonuç için makattan ölçüm yapılabilir. 6 ay-4 yaş arası 1.tercihim kulaktan ölçüm, yine alından temassız ölçüm veya koltuk altı ölçüm de yapılabilir. 4 yaş üzerinde yine kulaktan ölçüm 1 tercihim, koltuk altı, alından temassız ölçüm veya ağızdan ölçüm yapılabilir.”

Amaç ateşi tedavi etmek olmamalıdır

Çocuğun ateşli olduğunu tespit ettikten sonra ilk olarak ve sonrasında neler yapılması gerektiği konusuna da değinen Bayçora, buradaki asıl amacın ateşi tedavi etmek değil çocuğun iyilik halinin sağlanması olduğuna dikkat çekti. Bayçora , “Ateş vücudun bir savuma aracı bir silahıdır. Eğer ateş çocukta bir bitkinlik halsizlik ya da ağrıya sebep oluyorsa bunu elbette tedavi edeceğiz. Bunun için de ateş düşürücü ağrı kesici ilaçlar öneriyoruz. Eğer ateş çocuklarda bir huzursuzluğa, halsizliğe sebep olmuyorsa tedirginlik yaşamaya ya da hemen ilaçlara başvurmaya gerek yok.

Genellikle çocuklarda 38-38,5 derecelere kadar ateş belirgin rahatsızlığa neden olmamaktadır.” dedi.

Ateş neden çıkar? Ne tür hastalıkların habercisidir?

Çocuklarda ateşe sebep olan en sık görülen hastalıkların başında enfeksiyonların geldiğini söyleyen Bayçora, üst solunum yolu, idrar ve bağırsak enfeksiyonlarını bunlara örnek gösterdi. Tek sebebin enfeksiyon olmadığını da belirten Bayçora, “Romatizmal hastalıklar da ateşi meydana getiren hastalıklardan biridir. Çeşitli kanser türlerinde de yine ateş görülebilmektedir. Dehidratasyon dediğimiz vücudun aşısı sıvı kaybettiği durumlarda da ateş görülebilmektedir” dedi.

Ateş çok yüksek eyvah çocuğum havale geçirecek mi?

Yüksek ateşin havaleye neden olmadığına, ateşin yükseklik derecesi ile havale arasında bağlantı bulunmadığına ve 37,9-38 derece gibi daha düşük ateşlerde de havale geçirilebileceğine dikkat çeken Bayçora, şunları önerilerde bulundu:

“Havale geçiren çocuğu yalnız bırakmayın. Havalelerin yüzde 90’ı 1-2 dakika içerisinde sonlanır. Başının altına yumuşak bir şeyler koyun, zarar verecek sert cisimleri uzaklaştırın. Kol ve bacak hareketlerini durdurmaya çalışmayın. Suni teneffüs yapmaya çalışmayın. Kenetlenmiş olan çeneyi zorla veya sert bir cisimle açmaya çalışmayın. Rahat nefes alması için sol yan yatırın. Nöbet sırasında yüzüne su serpmeyin, soğuk suya sokmayın. Nöbet bittikten sonra bir süre uyku hali olabilir, bu dönemde çocuğu sarsarak, vurarak, kolonya, alkol gibi kokularla uyandırmaya çalışmayın.”