Geredeli Abdullah Efendi Kitabının Önsözü

Geredeli Abdullah Efendi, Gerede’nin yetiştirdiği büyük değerlerden birisidir. Kendisi Gerede’de doğmuş ve yine burada vefat etmiştir. Hayatı hakkında elimizde ne yazık ki pek fazla bilgi yoktur. Onunla ilgili bilgileri Gerede müftüsü Ali Rıza Ünlü’nün Gerede Tarihi’nden ve Bolulu Derviş İbrahim Hilmî Bey’in Menâkıb-ı Mustafa Safî Efendi adlı eserinde buluyoruz. Buna bir de türbesinde yer alan bilgiler ilave edebiliriz.

Geredeli Abdullah Efendi’yle ilgili bir menâkıb kaleme alınmamıştır. Aynı durum Aşağı Tekke’de medfun Hacı Halil Efendi için de söz konusudur. Fakat Bolu’da Aktaş Camii’ne bitişik olarak bir türbesi bulunan Mustafa Safî hazretlerinin menâkıbını kaleme alan İbrahim Hilmî Bey, bu eserde yer yer Abdullah Efendi’den söz etmektedir. Çünkü Abdullah Efendi, Mustafa Safî Efendi’nin iki halifesinden birisidir.

İbrahim Hilmî Bey’in ve Ali Rıza Ünlü’nün anlattığına göre Geredeli Abdullah Efendi, uzun boylu ve kır sakallıdır. Şeriata titizlikle riayet etmektedir. Meclislerde pek konuşmamaktadır. Ayrıca ümmî biridir. Bununla, Geredeli Abdullah Efendi’nin düzenli bir örgün eğitimden geçmediğini anlayabiliriz. Fakat hangi konudan söz edilse söyledikleriyle olgunluğunu derhal ortaya koymaktadır. İlmî konulardaki konuşmalarının bir keramet eseri olduğunu anlayarak ona derviş olan âlimler vardır.

Abdullah Efendi, Halvetiyye’nin Şabâniyye kolunu Gerede’de temsil etmiştir. Onun Bolu ve Gerede başta olmak üzere çeşitli yerlerde birçok dervişi vardır. Menâkıb, bunların sayısının dört binden fazla olduğunu söylemektedir.

Bütün bunlara rağmen Geredeli Abdullah Efendi hazretleriyle ilgili herhangi bir eser kaleme alınmamıştır. Bu insanların hatıraları ve menkıbeleri, sahip oldukları büyük tevazu ile beraber ne yazık ki giderek hayatımızdan çekip gitmektedir. Biz buna engel olmak üzere Geredeli Abdullah Efendi’yi merkeze alan böyle küçük bir kitap hazırlamak istedik. Bu sayede Abdullah Efendi’yle ilgili bilgiler daha derli toplu bir hâle gelmiş, Gerede’deki tasavvuf ve kültür ortamını araştıracak olanlara da bir kaynak çalışma bırakılmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmanın basılmasında bizi desteleyen Gerede Belediye Başkanımız Mustafa Allar Bey’e çok teşekkür ederim. Ayrıca Gerede’yle kültürel meselelerde her dâim yanımızda olan Gerede Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürü Baki Sungur’a teşekkür ederim.

Çalışmamızın Gerede kültürüne hayırlar getirmesini ve Gerede’yle ilgili başka çalışmalara da vesile olmasını niyaz ederim.

Yasin Şen
Dörtdivan-2021