Yasin Şen: Köroğlu ve Dağlar

Köroğlu Destanı’nın ve hikâyelerinin en can alıcı noktalarından birisi dağlardır. Köroğlu ve koçakları dağları mesken tutmuştur. Buralarda yaşarlar. Dağların onlar için çok önemli bir yeri vardır. Çardaklı Çamlıbel, dağların zirvelerine yapılmış bir saraydır. Onun şiirlerinde zaman zaman ele alınan dağlar bu açıdan dikkat çekmektedir. Köroğlu’nun,

Iraktan özendim geldim

Çevre yanın meşe dağlar

Ayvaz’ım almaya geldim

Laleli, sümbüllü dağlar

Gitmez, karşımda durursun

Elimde küllî varımsın

Ensemde kafadarımsın

İş düşecek başa dağlar

Özengimi gerdim durdum

Beyleri mürvetsiz buldum

Ben sana arkamı verdim

Neyler bana paşa dağlar[1]

diye devam eden şiiri zirvelerinde Köroğlu’nun yaşadığı dağları haber vermektedir. Köroğlu, dağları çok sevmektedir. Bir şiirinde onlara seslenirken onun tok ve güçlü sesi zamanı aşıp gelmektedir:

Hemen Mevlâ ile sana dayandım

Arkam sensin kal’am sensin, dağlar hey

Yoktur senden gayrı kolum kanadım

Arkam sensin, kal’am sensin dağlar hey

Türk Edebiyatında en güzel dağ şiirleri herhalde Köroğlu’nun dilinden söylenmiştir. Onun aşağıdaki şiiri bu açıdan oldukça güzeldir:

Çıktım şu âlemi seyran eyledim

Açılmış baharı, gülü dağların

Sökülmüş bendleri, cûşu yenilmez

Çağlayuben akar seli dağların

Yiğit atına binmese yakınır

Yüreğinde olan elbet çekinir

Kar yağar da dört köşesi yekinir

Yol vermez aşmağa yeli dağların

Aslanı, kaplanı yanar, yorulur

Şikâr almış alçağına dolanır

Yel estikçe safasından salınır

Aheste aheste dalı dağların

Ben kâmilim zerresine ermişim

Baharında gonca gülün dermişim

Mürvetsiz beylerden eyi görmüşüm

Yiğidi yaldırır alı dağların

Köroğlu eydür, sende tasa olmaz

Yüreğinde aşkı olan yenilmez

Çok döğüşler olur, kimseler bilmez

Söylemeye yoktur dili dağların[2]

Köroğlu ve dağlar arasındaki ilişki, destan metinlerinde zaman zaman karşılaştığımız bir husustur. Bunlardan biri Türkmen Goroğlu Destanı’nda geçer. “Kahramanın öldüğünü zanneden dağlar dumana bürünür. Goroğlu, dağlara ‘kardeşim’ diye seslenir. Goroğlu’nun sesini işiten dağlardan duman çekilir, çayların suları akmaya, otlar yeşillenmeye, bülbüller ötmeye başlar.”[3] Bu da Köroğlu’nun dağlarla özellikle derin ilişkisinin olduğunu gösteren örneklerden birisidir.

[1] Burada değerlendirilen şiirler şu kaynaktan alınmıştır: Cahit Öztelli, Köroğlu Dadaloğlu Kuloğlu, Özgür Yayınları, 3. Basım, İstanbul 1997.

[2] Cahit Öztelli, Köroğlu Dadaloğlu Kuloğlu, Özgür Yayınları, 3. Basım, İstanbul 1997, s. 131.

[3] Fuzuli Bayat, Köroğlu Şamandan Âşıka, Altan Erene, Akçağ Yayınları, Ankara 2011, s. 37.